ดนตรีและนาฏศิลป์

สัมผัสการแสดงศิลปะการดนตรีที่น่าตื่นตาตื่นใจ

ดนตรีและนาฏศิลป์รูปแบบต่างๆ ของมาเลเซียคือสิ่งที่สะท้อนให้เห็นถึงมรดกทางเชื้อชาติและวัฒนธรรมที่หลากหลายของมาเลเซียได้เด่นชัดที่สุด การเต้นรำของชาวมาเลย์ ชาวโอรังอัสลี และชนพื้นเมืองเผ่าต่างๆ ในรัฐซาบาห์และซาราวักเป็นการแสดงที่เปี่ยนด้วยเสน่ห์และมนต์ขลังอย่างแท้จริง ในขณะที่ศิลปะการเต้นรำแบบดั้งเดิมของชาวจีน ชาวอินเดีย และชาวโปรตุเกสกลายมาเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมและมรดกของมาเลเซียด้วยเช่นกัน

ดนตรี

วงดนตรี

มาเลเซียมีวงดนตรีพื้นเมืองสองชนิดได้แก่ วงกาเมลัน และวงโนบัต วงกาเมลันมีต้นกำเนิดมาจากประเทศมาเลเซีย โดยเป็นวงดนตรีแบบดั้งเดิมซึ่่งเล่นดนตรีจังหวะเบาๆ เครื่องดนตรีที่ใช้ได้แก่ ฆ้องและเครื่องสาย ส่วนโนบัตคือวงดนตรีในราชสำนักซึ่งเล่นเพลงทางศาสนาที่เคร่งขรึมมากกว่าโดยเล่นให้แก่ราชสำนักเป็นหลัก เครื่องดนตรีที่ใช้ได้แก่ ปี่เซรูไนและปี่นาฟิริ

เรบานา อูบิ

ในสมัยอาณาจักรมาเลเซียโบราณ ชาวมาเลเซียใช้เสียงดังก้องของกลองเรบานา อูบิขนาดใหญ่เป็นสัญญาณต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นสัญญาณเตือนอันตราย ไปจนถึงการประกาศให้ทราบว่ามีงานแต่งงาน ต่อมาจึงกลายมาเป็นเครื่องดนตรีสำหรับใช้ในงานแสดงต่างๆ

คอมปัง

คอมปังคือเครื่องดนตรีดั้งเดิมของมาเลเซียที่ได้รับความนิยมมากที่สุด มักใช้กันอย่างแพร่หลายในงานรื่นเริงต่างๆ เช่น ในขบวนพาเหรดงานวันชาติ งานเลี้ยงที่เป็นทางการ และงานแต่งงาน คอมปังมีลักษณะคล้ายกับกลองแทมโบรีน แต่ไม่มีแผ่นโลหะสำหรับให้เสียงโลหะกระทบ พบได้บ่อยที่สุดในการแสดงของวงดนตรีขนาดใหญ่ ซึ่งจำเป็นต้องมีสร้างจังหวะที่แตกต่างกันเป็นจำนวนมาก เพื่อสร้างเสียงและจังหวะหลายๆ ชั้น

พิณกัมบัส

ผู้ที่นำพิณกัมบัสเข้ามาในประเทศมาเลเซียคือชาวเปอร์เซียและพ่อค้าจากตะวันออกกลาง พิณกัมบัสหรือพิณอารเบียนี้สามารถเล่นเพลงพื้นเมืองของมาเลเซียได้หลายแบบ ส่วนใหญ่จะใช้เป็นเครื่องดนตรีที่ให้เสียงนำในวงกาซัล การผลิตพิณกัมบัสนั้นต้องอาศัยความละเอียดปราณีต เนื่องจากเครื่องดนตรีชนิดนี้ทำจากไม้หลายชนิด ให้เสียงที่นุ่มนวลคล้ายกับเสียงจากฮาร์ปซิคอร์ด

พิณซาเป

ซาเปคือพิณชนิดหนึ่งของชนเผ่าโอรังอูลู หรือชนเผ่าที่ที่อาศัยอยู่ในแม่น้ำในรัฐซาราวัก ซาเปเป็นเครื่องดนตรีที่ทำจากไม้ท่อนเดียวนำมาเจาะเป็นโพรง และแกะเป็นช่อง มีลวดลายสีสันสดใส ในอดีต พิณซาเปใช้บรรเลงเดี่ยวๆ ในพิธีรักษาโรค โดยเล่นในบ้านยาวของเผ่า ต่อมาจึงค่อยๆ กลายมาเป็นเครื่องดนตรีสำหรับบรรเลงในงานรื่นเริงในเวลาต่อมา ใช้บรรเลงเป็นเสียงดนตรีหลักในระบำต่างๆ เช่น ระบำงายัตและดาตัน ยูลัด

นาฏศิลป์

มักยองของชาวมาเลย์

มักยองมีถิ่นกำเนิดในจังหวัดปัตตานี ซึ่งเป็นจังหวัดในภาคใต้ของประเทศไทย ในอดีตเคยเป็นการแสดงที่สร้างความบันเทิงให้แก่พระราชินี และธิดาของกษัตริย์ และสตรีในพระราชวังเมื่อผู้ชายออกไปสู้รบในสงคราม การแสดงจะผสมผสานเรื่องราวความรัก การรำ การขับร้อง และเรื่องเล่าในยุคที่มาเลเซียรุ่งเรืองเข้าด้วยกันจนกลายเป็นนาฏศิลป์ที่มีเสน่ห์น่าชม

กูดาเคปัง

กูดาเคปัง คือศิลปะการร่ายรำที่่ชาวชวานำเข้ามาเผยแพร่ในรัฐยะโฮร์ การแสดงจะบอกเล่าเรื่องราวชัยชนะในสงครามศักดิ์สิทธิ์ของอิสลาม ผู้แสดงจะนั่งคร่อมบนม้าปลอมและร่ายรำไปตามจังหวะของเครื่องดนตรีประเภทเคาะ ซึ่งมักประกอบด้วยกลอง ฆ้อง และอังกะลุง

ซาปิน

ซาปิน การแสดงที่ได้รับความนิยมในรัฐยะโฮร์ กล่าวได้ว่าเป็นการร่ายรำดั้งเดิมของมาเลเซียที่สะท้อนให้เห็นถึงอิทธิพลของศาสนาอิสลามได้อย่างเด่นชัดที่สุด การแสดงชนิดนี้แพร่หลายเข้ามาในประเทศมาเลเซียเมื่อมิสชันนารีมุสลิมจากตะวันออกกลางเข้ามาเผยแผ่ศาสนา จุดประสงค์ในการแสดงคือการสวดมนต์และเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ของอารธรรมอิสลาม

โยเก็ต

โยเก็ตคือศิลปะการร่ายรำแบบดั้งเดิมที่ได้รับความนิยมมากที่สุดของมาเลเซียเพราะเป็นการร่ายรำในจังหวะที่สนุกสนาน นักแสดงหลายคู่ ซึ่งจะเคลื่อนไหวอย่างรวดเร็ว สวยงาม เน้นอารมณ์ขัน การแสดงชนิดนี้มีต้นกำเนิดมาจากการเต้นรำของชาวโปรตุเกส แพร่หลายในมะละกาในยุคที่มีการค้าเครื่องเทศ

ตาเรียนลิลิน

ตาเรียนลิลินรู้จักในอีกชื่อหนึ่งคือ การรำเทียน ผู้แสดงจะเป็นผู้หญิง ซึ่งจะต้องร่ายรำอย่างอ่อนช้อย ในขณะเดียวกันก็ต้องพยายามไม่ให้เทียนในจานเล็กๆ ล้มลงมา

ซิลาด

ซิลาดคือหนึ่งในศิลปะการต่อสู้ดั้งเดิมทีเก่าแก่ที่สุดของชาวมาเลย์ สามารถทำอันตรายคู่ต่อสู้ให้ถึงแก่ชีวิตได้ นอกจากจะเป็นศิลปะการต่อสู้แล้ว ซิลาดยังถือเป็นศิลปะการร่ายรำแขนงหนึ่งด้วย ผู้แสดงจะเคลื่อนไหวร่ายกายอย่างสง่างาม ตรึงผู้ชมให้หลงใหลในมนต์เสน่ห์และความสวยงามของท่วงท่า

การเชิดสิงโตของชาวจีน

การเชิดสิงโตเป็นการแสดงที่เปี่ยมด้วยพลังและสร้างความบันเทิงให้แก่ผู้ชม มักจะแสดงในช่วงตรุษจีน ตำนานเล่าว่า ในสมัยโบราณ สิงโตเป็นสัตว์เพียงชนิดเดียวที่สามารถป้องกันสัตว์ร้ายที่ชื่อว่าเหนียน ซึ่งเข้ามาในจีนและสร้างความตกใจให้แก่ชาวบ้านในคืนก่อนวันขึ้นปีใหม่ ในการเชิดสิงโต จะต้องอาศัยการประสานงานของทีมผู้แสดงและต้องเชิดอย่างสง่างาม แสดงออกถึงความกล้าหาญ ดังนั้น ในการแสดงจะต้องใช้กลองจีนและเสียงฉาบให้จังหวะ

การเชิดมังกร

ในวัฒนธรรมจีน มังกรเป็นสัตว์ในตำนานที่ป็นสัญลักษณ์ของพลังเหนือธรรมชาติ ความดีงาม ความอุดมสมบูรณ์ การเฝ้าระวัง และความสง่างาม ปกติจะแสดงในวันตรุษจีน โดยเชื่อกันว่าจะนำโชคและความมั่งคั่งมาให้ในปีใหม่ โดยทั่วไปแล้วในการเชิดมังกรจะต้องใช้ผู้แสดงกว่า 60 คน สิ่งที่ทำให้การเชิดมังกรมีเสนห์ก็คือการประสานงาน ทักษะของผู้แสดง และความสง่างาม

ภารัตนาฏยัมของอินเดีย

ภารัตนาฏยัมคือนาฏศิลป์ดั้งเดิมของอินเดีย นักแสดงจะร่ายรำด้วยท่วงท่าที่สื่อความหมายลึกซึ้ง ท่วงท่าในการร่ายรำนำมาจากภาพโบราณของอินเดีย สื่ออารมณ์และความรู้สึกที่ลึกซึ้ง โดยมีจังหวะและท่าทางกว่า 100 แบบ นักแสดงภารัตนาฏยัมชั้นครูจะต้องผ่านการฝึกฝนเป็นเวลาหลายปี เด็กบางคนเริ่มเรียนศิลปะชนิดนี้ตั้งแต่อายุห้าขวบ

บังกรา

บังกราคือการเต้นรำและการแสดงดนตรีพื้นเมืองที่สนุกสนานของชาวซิกข์ มีต้นกำเนิดมาจากการเต้นรำในฤดูเก็บเกี่ยว ปัจจุบัน แสดงในงานเฉลิมฉลองต่างๆ เช่น งานแต่งงาน หรืองานวันขึ้นปีใหม่ เป็นต้น เรื่องที่ใช้ในการแสดงส่วนใหญ่เป็นเรื่องราวความรัก ใช้จังหวะหนักของกลองดอล ซึ่งเป็นกลองคู่ ให้จังหวะในการขับร้องและร่ายรำ บังกราเป็นการแสดงที่สร้างความบันเทิงให้แก่ผู้ชมได้เป็นอย่างดี

งายัตของชาวซาบาห์และซาราวัก

งายัตคือการร่ายรำของนักรบ ซึ่งเป็นการแสดงดั้งเดิมของชาวอิบันในซาราวัก มักจะแสดงในงานกาวัยเคนยาลัง หรือ 'เทศกาลนกเงือก' นักล่าหัวของของซาราวักเป็นที่เลื่องลือว่าน่าเกรงขามที่สุด นักรบที่กล้าหาญของเผ่าที่ได้รับชัยชนะในการต่อสู้จะได้รับสรรเสริญในเทศกาลนี้ นักแสดงชายจะสวมเครื่องประดับศีรษะที่สวยงาม ถือโล่ยาว และกระโดดร่ายรำในการเต้นรำที่สวยงาม

ดาตัน ยูลัด

การรำนกเงือกเป็นการร่ายรำแบบดั้งเดิมของสตรีชาวเคนยาห์ในรัฐซาราวัก การร่ายรำชนิดนี้คิดค้นโดยเจ้าชายเผ่าเคนยาห์นามนะยิก์ เซลอง เพื่อเป็นสัญลักษณ์ที่สื่อถึงความสุขและการสำนึกบุญคุณ โดยจะแสดงในงานเลี้ยงของเผ่าเพื่อต้อนรับนักรบที่เดินทางกลับมาจากการล่าศีรษะหรือในงานเฉลิมฉลองประจำปีเมื่อสิ้นสุดฤดูเก็บเกี่ยวในแต่ละปี ในการแสดงจะใช้ผู้หญิงเพียงคนเดียว ผู้แสดงจะร่ายรำเข้ากับเสียงของพิณซาเป มีการนำพัดสีสันสวยงามที่ทำจากขนของนกเงือกมาใช้ในการแสดง เป็นสัญลักษณ์ของปีกของนกศักดิ์สิทธิ์ชนิดนี้

ซูมาเซา

ซููมาเซาคือการร่ายรำดั้งเดิมของเผ่าคาดาซานในรัฐซาบาห์ ปกติจะแสดงในพิธีกรรมทางศาสนาและงานฉลองต่างๆ แต่เดิมเป็นการร่ายรำเพื่อบูชาภูติผีเพื่อให้การเก็บเกี่ยวพืชไร่ได้ผลดี ป้องกันวิญญาณร้าย และรักษาอาการเจ็บป่วย ในการแสดงที่สะกดสายตาผู้ชมชนิดนี้ นักแสดงหญิงและชายจะเคลื่อนไหวอย่างเชื่องช้าและอ่อนช้อย เลียนแบบการเคลื่อนไหวของนกขณะบิน

ระบำไม้ไผ่

การร่ายรำแบบดั้งเดิมที่สร้างความบันเทิงได้ดีและได้รับความนิยมอย่างสูงในประเทศมาเลเซียอีกชนิดหนึ่งก็คือ ระบำไม้ไผ่ ในการแสดงจะใช้ท่อนไม้ไผ่ยาวสองท่อนวางขนานกันกับพื้นในระดับข้อเท้า ไม้ไผ่จะกระทบกันตามจังหวะกลองเร็วๆ ดังนั้น ในการกระโดดเหนือหรือระหว่างไม้ไผ่โดยไม่ให้ไม้ไผ่กระทบข้อเท้า ผู้แสดงจะต้องมีความชำนาญสูง

ระบำของชาวโอรังอัสลี

ระบำดั้งเดิมของชาวโอรังอัสลีแห่งคาบสมุทรมลายูมีที่มาจากความเชื่อในเรื่องวิญญาณอย่างลึกซึ้ง ผู้ที่ร่ายรำมักจะเป็นหมอผีของเผ่า โดยถือว่าการร่ายรำเป็นพิธีติดต่อกับโลกวิญญาณ ระบำเหล่านี้ได้แก่ เกงกูลังของเผ่ามาห์เมรี เบอร์เจรอมของเผ่าจาห์ฮัต และเซวังของเผ่าเซมายและเตเมียร์ เป็นต้น

ระบำฟาราเปร่าของชาวโปรตุเกสในมะละกา

ฟาราเปร่าคือระบำที่มีท่วงท่าการร่ายรำที่รวดเร็วและสนุกสนาน เข้าจังหวะกับเสียงดนตรีและแทมโบรีน ใช้นักแสดงหลายคู่ แต่งกายด้วยชุดดั้งเดิมของชาวโปรตุเกส

บรานโย

บรานโยคือการแสดงที่ได้รับความนิยมในหมู่ผู้สูงอายุชาวโปรตุเกส เมื่อเปรียบเทียบกับระบำฟาราเปร่า บรานโยจะเป็นการร่ายรำที่สุขุมกว่า นักแสดงชายจะสวมชุดเหมือนคาวบอย ในขณะที่นักแสดงหญิงจะสวมชุดบาจูเกอร์บายาและผ้าโสร่งบาติกสำหรับใช้สะบัดตามจังหวะกลองและไวโอลิน

สหรัฐอเมริกา

เอเชีย

Australasia